fBwB tor ftu nkw
s"o s/ g[ZS/ ikD tkb/ gq;aBK dk torheoD L-
TH ikD gSkD
nH p?Ifezr
b'egkb d/ ;kjwD/ g/;a j'D tkbhnK f;aekfJsK dhnK fe;wK
JH p?Ifezr
b'egkb Bz{ gqsh p/Bsh
;H p?Ifezr
b'egkb dh ekotkJh
jH p?Ifezr
b'egkb tZb'I fdZsk frnk fBoDk
eH fBoD/ d/ fybkc
nghb
yH j'o
TH ikD gSkDL
1H p?Ifezr b'egkb :'iBk, 2006 eh gqdkB eodh j? <
p?Ifezr b'egkb
:'iBk, 2006 p?Ie rkjeK dhnK, p?IeK dhnK e[M ;/tktK d/ gqsh f;aekfJsK dk
ft;ab/;aD eoB d/ ;woZE j?.
2H eh p?Ifezr b'egkb :'iBk j'Id ftu nk rJh j? <
p?Ifezr
b'egkb :'iBk iBtoh 1, 2006 s'I bkr{ j' rJh j?.
3H p?Ifezr b'egkb eh j? <
p?Ifezr b'egkb
Gkosh foiaot p?Ie d[nkok fB:[es fJe nfijk ftnesh j? i' p?Ifezr ;/tktK dhnK e[M
ykwhnK d/ gqsh rkjeK dhnK f;aekfJsK dk fBgNkok eodk j?.
4H eh p?Ifezr b'egkb e'b e'Jh ekB{zBh ;woZEk j? <
p?Ifezr b'egkb
fJe fBnK ;pzXh nfXekos y/so j?. fJj d'B'I fXoK, p?Ie ns/ fJ; d/ rkje Bz{ p[bk
e/ f;aekfJs dk ;wM"sk ;kb;h okjhI eotkT[D d/ ;woZE j?.
5H fezB/ p?Ifezr b'egkb fB:[es jB ns/ feZE/ feZE/ fB:[es jB <
fwsh nzs sZe, 15
p?Ifezr b'egkb fB:[es ehs/ rJ/ jB fiBQK d/ dcaso fiankdkso okiK dh okiXkBh ftu
;fEZs jB. fJBQK p?Ifezr b'egkb dcasoK d/ gs/ Gkosh foiaot p?Ie dh t?Ap
;kJhN s/ T[gbZpX ehs/ rJ/ jB.
6H p?Ifezr b'egkb :'iBk 2006 d/ sfjs fejV/ p?Ie nkT[Id/ jB <
;ko/ nB;[fus
tgkoe p?Ie, y/soh g/Iv{ p?Ie ns/ nB[;{fus w[y ;fjekoh p?Ie fJ; :'iBk d/ sfjs
nkT[Id/ jB.
7H BthI p?Ifezr b'egkb :'iBk 2006 g[okDh
p?Ifezr b'egkb 2002 s'I fet/I tZy j? <
BthI :'iBk dk
ft;Eko ns/ x/ok 2002 dh :'iBk s'I ft;akb j?. BthI :'iBk f;aekfJsK Bz{ nkB bkJhB
doi eotkT[D dh ;[ftXk th gqdkB eodh j?. BthI :'iBk B/ *nghb nfXekoh* BK dk fJZe
dcaso pDkfJnk j? fi; ftu b'egkb ns/ p?Ie d'BK d[nkok ehs/ rJ/ c?;b/ d/ fybkc
nghb ehsh ik ;edh j?.
nH p?Ifezr
b'egkb d/ ;kjwD/ g/;a j'D tkbhnK f;aekfJsK dhnK fe;wK L
8H p?Ifezr b'egkb fe; soQK d/ MrfVnK s/ ftuko eo ;edk j? <
p?Ifezr b'egkb
j/m fbyhnK p?Ie ;/tktK ftu so[ZNhnK d/ ;pzX ftu f;aekfJs b? e/ T[; s/ ftuko eo
;edk j? L
·
u?AeK, vokcNK, fpbK nkfd dh gqkgsh ns/ G[rskB Bk eoB iK jZd'I tZX d/o
;pzXhl
·
S'N/ w{b nze tkb/ fe;/ th wzst bJh fdZs/ rJ/ B'NK Bz{ fpBK fe;/ m';
ekoB s'I ;theko Bk eoBk ns/ fJ; ;/tk d/ pdb/ efw;aB b?Dhl
·
fdZs/ rJ/ f;ZfenK Bz{ fpBk fe;/ m'; ekoD s'I ;theko Bk eoBk ns/ fJ;
;/tk d/ pdb/ efw;aB b?Dhl
·
G/ihnK rJhnK nKsfoe iwQK ok;ahnK dk r?o G[rskB iK G[rskB ftu d/ohl
·
vokcNK, G[rskBK iK p?Ieo u?AeK Bz{ ikoh eoB ftu n;cbsk iK d/ohl
·
do;kJ/ rJ/ ezw d/ ;w/I dh ntj/bDkl
·
rozNh iK G[rskB gZso dh tuBpZXsk ftu n;cab ofjDkl
·
p?_e d[nkok iK fJ; d[nkok f;ZX/ s"o fBoXkfos fteoh J/izNK d[nkok
fbysh o{g ftu p?_fezr ;[ftXk(eofianK iK g/;arhnK s'_ fJbktk) T[gbZpX eotkT[D
bJh ehs/ tknd/ ftu n;cab ofjDk iK d/ohl
·
fe;/ p?_e d/ ukb{ iK j'o fe;/ yakfsnK dh d/yGkb ftu d/oh, gkoNhnK d/
yakfsnK ftu ra?oF G[rskB, iwQK ok;ahnK dk ra?oFG[rskB iK foiaot p?_e d/
fBod/;aK dh gkbDk Bk eoBk, i/eo e'Jh j'D, i' fe fe;h th pus ok;ah T[s/ ftnki do
d/ o{g ftu bkr{ j'Dl
·
fBo:kseK dhnK fBo:ks:'r ok;ahnK dh ekoiftZXh, fBo:ks fpbK d/ ;zukbD,
fpbK d/ fJeZsoheoD nkfd ftu d/oh, p;aos/ fe ehsh rJh f;aekfJs Gkos d/ p?_eK d/
ekoi ;zukbD Bkb ;pzXs j't/l
·
fpBK fe;/ tkiap ekoD s'_ iwQK yaks/ y'bQD s'_ fJBeko eoBk l
·
rkje s'_ fpBK fe;h T[fuZs g{ot ;{uBk d/ T[rokjh yaofunK dh wzrl
·
foiaot p?_e tb'_ fdZs/ J/HNhHn?wH|v?fpN ekov iK eq?fvN ekov ;zukbD
;pzXh fBod/;aK dh p?_e iK fJ; dhnK ;akyktK d[nkok gkbDk Bk eoBkl
·
g?B;aB d/ ra?oFG[rskB iK G[rskB ftu d/oh ;pzXh f;aekfJs B{z ;pzXs
p?_e tb'_ j'Jh nDrfjbh Bkb i'fVnk ik ;edk j?, (gozs{ fJ; d/ eowukohnK Bkb
Bjh_)l
·
foiaot p?_e|;oeko d[nkok wzr/ rJ/ eoK dh ndkfJrh B{z ;theko eoB s'_
fJBeko iK d/oh eoBkl
·
;oekoh iawkBsK dh ofjDFS[vkJh B{z ikoh eoB iK fJ; d/ ikoheoB ftu d/oh
iK ;/tk T[gbpX Bk eotk ;eDk iK ;/tk T[gbpX eotkT[D ftu d/ohl
·
fpBK T[fuZs ;{uBk iK fpBK m'; ekoB iwQK yakfsnK B{z ipoh pzd eoBkl
·
yakfsnK B{z pzd eoB s'_ fJBeko iK d/ohl
·
p?_e d[nkok ngDkJh rJh tXhnk ;zukbD ftXhF;zfjsk dh gkbDk Bk eoBkl ns/
·
foiaot p?_e d[nkok p?_fezr iK j'o ;/tktK ;pzXh ikoh ehs/ rJ/ fBod/;aK
dh T[bzxDk Bkb ;pzXs e'Jh th wkwbk.
9H eh p?Ifezr b'egkb gqtk;h GkoshnK dhnK f;aekfJsK s/ ftuko eo/rk <
jK, p?Ifezr
b'egkb gqtk;h GkoshnK, fiBQK d/ yks/ Gkos ftu jB ns/ T[j pkjo'I fJ; ftu iwQK
ok;ahnK ns/ j'o p?Ie ;pzXh ekoi eod/ jB, dhnK f;aekfJsK s/ ftuko eo/rk.
JH p?Ifezr b'egkb Bz{
gqsh p/Bsh L
10H f;aekfJseosk ed'I f;aekfJs eo ;edk j? <
f;aekfJseosk p?Ifezr b'egkb d/
;kjwD/ T[d'I f;aekfJs eo ;edk j? i/eo p?Ie dk f;aekfJs d/ gqsh f;aekfJs dh
gqkgsh s'I 1 wjhB/ d/ nzdo itkp Bk nkt/, iK p?Ie f;aekfJs ykoi eo d/t/, iK
f;aekfJseosk p?Ie d[nkok G/i/ rJ/ itkp s'I ;zs[;aN Bk j't/.
11H eh
p?Ifezr b'egkb d/ ;kjwD/ nkgDh f;aekfJs eoB s'I gfjbK f;aekfJseosk Bz{ e[M ;aosK
g{ohnK eoBhnK g?DrhnK <
p?Ifezr
b'egkb d/ ;kjwD/ f;aekfJs doi eoB s'I gfjbK, f;aekfJs eosk bJh fJj iao{oh j? fe
;G s'I gfjbK nkgD/ p?Ie fi; gqsh f;aekfJs j't/, d/ Bkb f;ZX/ s"o s/
;wZf;nk dk jZb fbys o{g ftu eoB dk :sB eo/. fe;/ th gq;fEsh ftu f;aekfJs, ;a[o{
j'D dh fwsh s'I 1 ;kb dh fwnkd d/ nzdo doi eotkT[Dh ukjhdh j?.
12H eh
p?Ifezr b'egkb d/ ;kjwD/ e'Jh nfijh f;aekfJs ehsh ik ;edh j? fi; dk ft;ak t;s{
gfjbK th fe;/ p?Ifezr b'egkb d[nkok fBgNkfJnk ik u[Zek j't/ <
BjhI.
i/eo gfjbhnK ekotkJhnK ftu fe;/ ft;a/ t;s{ dk fBgNkok j' u[Zfenk j? sK
f;aekfJseosk T[;/ ft;a/ t;s{ s/ f;aekfJs BjhI eo ;edk.
13H eh
nfij/ ft;a/ t;s{ s/ f;aekfJseosk d[nkok f;aekfJs ehsh ik ;edh j? fi; dhnK
ekotkJhnK fe;/ ndkbs, eufjoh iK j'o fBnK ;z;Ek iK j'o fe;/ ;z;Ek d/ e'b bzfps
jB, iK T[; d/ ;pzX ftu fe;/ ndkbs, eufjoh, fBnK ;z;Ek iK j'o ;z;Ek tZb'I e'Jh
fvroh, c?;bk iK nzsw c?;bk gk; ehsk frnk j't/ <
BjhI.
14H eh
p?Ifezr b'egkb d/ ;kjwD/ f;aekfJs doi eoB dh e'Jh gqDkbh j? <
f;aekfJseosk
f;oc fJe e'o/ ekria s/ fbys o{g ftu p?Ifezr b'egkb e'b f;aekfJs doi eo ;edk j?.
T[j fJ;Bz{ nkB bkJhB (www.bankingombubsman.rbi.org.in) s/ iK
JhHw/b okjhI th p?Ifezr b'egkb Bz{ G/i ;edk j?. fJ; f;aekfJs Bz{ doi eoB d/ bJh
fJe ckow th j? i' fe ;kfonK p?IeK dhnK ;akyktK ftu T[gbZpX j[zdk j?. fco th fJ;
gqDkbh s/ uZbDk iao{oh BjhI j?. f;aekfJs eosk Bz{ wzrh rJh ;koh ikDekoh T[gbZpX
eotkT[Dh iao{oh j?.
15H eh
f;aekfJseosk d[nkok fB:[es gqshfBXh d[nkok f;aekfJs doi ehsh ik ;edh j? <
jK.
f;aekfJseosk d[nkok fB:[es gqshfBXh (tehb s'I fJbktk) f;aekfJs doi eo ;edk j?.
16H eh
p?Ifezr b'egkb e'b f;aekfJs doi eoB dk e'Jh youk th nkT[Idk j? <
BjhI.
p?Ifezr b'egkb rkjeK dhnK f;aekfJsK d/ fBgNko/ bJh e'Jh ch; BjhI b?Idk.
17H gqsh
p/Bsh ftu fejVhnK uhiaK dh b'V j? <
f;aekfJs
ftu f;aekfJseosk dk BK ns/ gsk j'Dk ukjhdk j?, p?Ie dh ;akyk iK dcaso fi;d/
gqsh f;aekfJs ehsh rJh j? dk BK ns/ gsk, f;aekfJs d/ sZEK ;pzXh ekriaks, i/eo
e'Jh j'D, f;aekfJseosk Bz{ j'J/ B[e;kB dk ;o{g ns/ ft;sko, p?Ifezr b'egkb s'I
wzfrnk frnk joikBk ns/ f;aekfJs eosk tZb'I ;aosK dh gkbDk ;pzXh n?bkB.
;H p?Ifezr b'egkb dh ekotkJh L
18H p?Ifezr b'egkb Bz{ e'Jh f;aekfJs fwbD s/ eh
j[zdk j? <
p?Ifezr b'egkb f;aekfJs gqkgs
j'D s/ f;aekfJseosk ns/ p?Ie fi;d/ gqsh f;aekfJs ehsh rJh j? d/ ftueko rZbpks
iK ;kb;h d/ Bkb f;aekfJs Bz{ fBgNkT[D dk T[gokbk eodk j?.
19H p?Ie d[nkok fBgNko/ dh fJZSk ikfjo eoB s/ eh
jz[dk j? <
i/eo fBgNko/ dhnK ;aosK (p?Ie
d[nkok fdZshnK rJhnK) f;aekfJseosk Bz{ g{o/ ns/ nzfsw o{g ftu wBi{o j'D,
p?Ifezr b'egkb fBgNko/ dhnK ;aosK nB[;ko fJe wsk gk; eo/rk i' fe p?Ie ns/
f;aekfJseosk d'BK s/ bkr{ j't/rk.
20H eh j[zdk j? id'I ;wM"s/ d[nkok f;aekfJs dk
fBgNkok BjhI j[zdk <
i/eo fJe wjhB/ d/ nzdo nzdo
;wM"s/ d[nkok f;aekfJs dk fBgNkok BjhI j[zdk, sK p?Ifezr b'egkb c?;bk eodk
j?. c?;bk eoB s'I gfjbK p?Ifezr b'egkb f;aekfJseosk ns/ p?Ie Bz{ nkgDk gZy g/;a
eoB d/ bJh tkfip w"ek fdzdk j?.
21H p?Ifezr b'egkb c?;bk eoB bJh fejVhnK rZbK s/
ftuko eodk j? <
c?;bk eoB d/ bJh p?Ifezr
b'egkb d'jK fXoK tZb'I ;p{s ti'I g/;a ehs/ rJ/ ekriaksK, p?Ifezr ekB{zB ns/
ekoiftXh d/ f;XKsK, fd;ak fBod/;aK, fBod/;aK ns/ Gkosh foiaot p?Ie dhnK
ofjB[wkJhnK ns/ nfij/ j'o sZsK, fijV/ T[;dh Biao ftu fBnK bJh iao{oh jB s/
ftuko eodk j?.
jH p?Ifezr
b'egkb tZb'I fdZsk frnk fBoDk L
22H eh j[zdk j? id'I p?Ifezr b'egkb e'Jh fBoDk gk; eodk j? <
id'I e'Jh fBoDk
gk; ehsk iKdk j? fJ; dh fJe ekgh f;aekfJseosk ns/ p?Ie fi;d/ fybkc f;aekfJs j?,
G/ih iKdh j?. f;aekfJseosk Bz{ fJ; rZb dh g{oh y[ZbQ j[zdh j[zdh j? fe T[j
;wM"s/ Bz{ g{o/ ns/ nzsw o{g ftu wzB bt/ iK ykoi eo d/t/.
23H i/eo f;aekfJseosk Bz{ fBoDk wBi{o j't/ sK T[;
d[nkok eh ehsk ikDk ukjhdk j? <
i/eo
f;aekfJseosk Bz{ fBoDk wBi{o j? sK fJ; ;pzXh T[; Bz{ fBoDk gk; j'D dh ekgh dh
gqkgsh s'I 15 fdB dh fwnkd d/ nzdo nkgDh oikwzdh dk fJe gZso fe T[; B/ c?;b/
g{o/ ns/ nzsw s"o s/ wzB fbnk j?, ;pzXs p?Ie Bz{ G/iDk j't/rk.
24H eh f;aekfJseosk fBoD/ dh oikwzdh ;pzXh gZso
G/iD dh ;w/I ;hwk ftu tkXk eotk ;edk j? <
jK f;aekfJseosk fbys o{g ftu ekoD dZ; e/ p?Ifezr b'egkb s'I
;w/I ;hwk ftu tkXk eotk ;edk j? .
25H id'I p?Ifezr b'egkb Bz{ fBoD/ dh oikwzdh ;pzXh
gZso dh ;w/I ;hwk ftu tkX/ d/ ;pzX ftu gqshp/Bsh gqkgs j[zdh j? sK T[j eh eodk
j? <
id'I f;aekfJseosk d[nkok ;w/I ;hwk d/ tkX/ ;pzXh gZso ftu
dZf;nk frnk ekoD tkip ikgdk j? (fBoD/ d/ bJh oikwzdh gZso G/iD pko/) T[j fJ;dh
gkbDk ti'I ;w/I ;hwk ftu 15 fdB dk tkXk eo ;edk j?.
26H eh j[zdk j? id'I f;aekfJseosk fBoD/ Bz{ g{oD
ns/ nzfsw o{g ftu wzB b?D dk oikwzdh gZso G/idk j? <
i/eo p?Ie fdZs/ rJ/ fBoD/ Bkb ;zs[;aN j? sK fJe wjhB/ dh
;w/I ;hwk (f;aekfJseosk d[nkok ca?;b/ dh g{o/ ns/ nzsw o{g ftu T[; d/ dknt/ d/ ;wM"s/
;pzXh ;fjwsh gZso gqkgsh dh fwsh s'_), p?_e B{z fJ; ca?;b/ Bkb okiah j'Dk
ukjhdk j? ns/ nkgDh oiakwzdh dh ;{uBk p?_fezr b'egkb B{z d/Dh ukjhdh j?.
27H i/eo f;aekfJseosk p?fezr b'egkb d/ ca?;b/ Bkb ;fjws Bjh_ j? sK
fe T[; e'b nr/ e'Jh j'o ukok j? <
i/eo f;aekfJseosk p?_fezr b'egkb d[nkok gk; ehs/ ca?;b/ Bkb
;fjws Bjh_ j? sK T[j p?fezr b'egkb d/ ca?;b/ d/ fyabkca nghb nfXekoh Bkb ;zgoe
eo ;edk j?.
28H eh f;aekfJseosk dh nkgDh f;aekfJs d/ ca?;b/ gqsh n;fjwsh ns/
fe;/ j'o uko/ iK T[gkn bJh T[; B{z bkr{ ekB{zB nB[;ko fe;/ ndkbs, ca'ow iK fe;/
j'o nfXekoh e'b ikD s'_ th o'edh j? <
ekB{zB nB[;ko f;aekfJseosk dh nkgDh f;aekfJs d/ ca?;b/ gqsh
n;fjwsh T[; B{z fe;/ j'o uko/ ns/ |iK T[gkn bJh gqGkts Bjh_ eodh.
29H eh j[zdk j? i/eo p?_e B{z ca?;bk wBi{o Bk j't/ <
p?_e B{z :'iBk d/ nzsors nghb nfXekoh e'b nghb eoB dk nfXeko
j?.
e) ca?;b/ d/ fyabkca nghb
30H nghb nfXekoh e"D j? <
Gkosh foiaot p?_e dk T[gFrtoBo nghb nfXekoh j?.
31H eh nghb dkfJo eoB dh e'Jh ;w/_ ;hwk j? <
e'Jh th fXo i' ca?;b/ Bkb nf;jws j't/ T[j ca?;b/ dh gqkgsh dh
fwsh s'_ 45 fdB d/ nzdo nzdo nghb nfXekoh d/ ;kjwD/ ca?;b/ d/ fyabkca nghb eo
;edh j?. i/eo nghb nfXekoh fJ; rZb s'_ ;zs[;aN j? fe nghbeosk d/ e'b gqshp/Bsh
Bk d/D bJh e'Jh m'; ekoB j? sK T[j ;w/_ ;hwk ftu tkXk eo ;edk j? i' fe 30 fdB
s'_ fiankdk Bjh_ j't/rk.
p?_e e/tb nkgD/ u/now?B, T[; dh ra?o jkiaoh ftu w?B/fizr
vkfJo?eNo iK ekoi;kXe vkfJo?eNo iK w[Zy ekoi;kXe nca;o iK fJ; d/ pokpo nj[d/ d/
fe;/ j'o nca;o dh g{ot gqtkBrh Bkb jh nghb eo ;edk j?.
32H nghb nfXekoh nghb Bkb eh ftjko eodk j? <
nghb nfXekoh L
T) nghb yakoi eo ;edk j? l iK
n) nghb ;theko eo ;edk j? ns/ ca?;b/ B{z fJe gk;/ oZy
;edk j? l iK
J) T[j nkgD/ ;'u nB[;ko iao{oh iK T[fus fBod/;aK d/ Bkb
wkwb/ B{z p?_fezr b'egkb e'b Bt/_ f;oQ/ s'_ fBgNko/ bJh G/i ;edk j? l iK
;) T[j ca?;b/ B{z j'o gqGkth pDkT[D bJh nkgD/ nB[;ko
iao{oh fBod/;aK ;fjs pdb ;edk j? l iK
j) j'o th e'Jh nkd/;a gk; eo ;edk j? i' fe T[j mhe ;wMdk
j't/.
33H eh p?_fezr b'egkb B{z fJj y[bQ j? fe T[j f;aekfJs B{z fe;/ th
gZXo s/ yakoi eo ;e/ <
ih jK. p?_fezr b'egkb fe;/ th gZXo s/ f;aekfJs B{z yakoi eo
;edk j? i/eo T[; B{z brdk j? fe ehsh rJh f;aekfJs L
T) fSS'oh, ;skT[D tkbh, pdfB:sh Bkb ehsh iK fpBK fe;/ m';
ekoB d/ j't/ l iK
n) iK fJ; dh g?oth f;aekfJseosk tb'_ ikfJia T[dw Bkb Bk
ehsh rJh j't/ l iK
J) p?_fezr b'ekgb nB[;ko f;aekfJseosk B{z e'Jh B[e;kB iK
jkBh iK n;[ftXk Bk j'Jh j't/ l iK
;) p?_fezr b'egkb d/ nkofEe nfXekoy/so s'_ pkjo j't/ l iK
j) p?_fezr b'egkb d/ nB[;ko f;aekfJs d/ T[bMkndko ;o{g
B{z ft;fsqs ekraiah ns/ w"fye ;p{sK s/ ftuko dh b'V j't/ ns/ nfijh
f;aekfJs ;pzXh T[; d/ ;kjwD/ ub ojhnK ekotkJhnK fBgNko/ bJh T[fus Bk j'D.
34H bzfps f;aekfJsK dk (Bth_ :'iBk 2006 d/ j'_d ftu nkT[D s'_
gfjbK) fe; soQK fBgNkok ehsk ikt/rk <
fBgNko/ bJh bzfps f;aekfJsK ns/ ca?;fbnK ;pzXh ekotkJhnK (i'
fe p?_fezr b'egkb :'iBk 2006 d/ nkT[D s'_ gfjbK gkfos j' u[ehnK jB) gfjbhnK
p?_fezr b'egkb :'iBktK, 1995 ns/ 2002 d/ gqktXkBK d/ nzsors jh ubDrhnK.
35H Gkosh foiaot p?_e dh fJ; :'iBk d/ ;pzX ftu eh G{fwek j? <
p?_fezr b'ekgb :'iBk dk ;{soheoB Gkosh foiaot p?_e tb'_ p?_e
d/ rkjeK B{z fJe ;ahxo fBgNkok ;ozuBk w[jZJhnk eotkT[D bJh ehsk frnk j?. fJj
p?_fezr ;/tktK ns/ :'iBk ftu do;kJ/ j'o wkwfbnK ;pzXh f;aekfJsK d/ fBgNko/ bJh
fJe ;z;EkBe ns/ ekB{zBh YKuk T[gbpX eotkT[_dh j?. fJj :'iBk foiaot p?_e d[nkok
ikoh fBod/;aK d/ nXhB p?_fezr ftfB:wB n?eN, 1949 dh Xkok 35 J/ okjh_ j'_d ftu
nkJh j?. foiaot p?Ie fJ; :'iBk B{z tX/o/ gqGkt;akbh pDkT[D bJh nkgD/ T[u
nfXekohnK dh p?_fezr b'ekgb d/ s"o s/ fB:[esh ns/ wkbh ;jkfJsk gqdkB
eo/rk.
36H p?_fezr b'egkb :'iBk ed'_ j'_d ftu nkJh <
1995 ftu gfjbh tko p?_fezr b'egkb :'iBk B{z bkr{ ehsk frnk
ns/ ;kb 2002 ftu fJ; B{z g[Bo ftt;fEs ehsk frnk. fgSb/ 5 ;kbK ftu p?_fezr
b'egkbK d[nkok 36,000 f;aekfJsK dk fBgNkok ehsk frnk j?.